Al vanaf 1999 heb ik het voorrecht om elke maand onder deze rubriek iets te mogen vertellen over mijn mooie vak. Laatst vroeg één van de klanten mij om eens over hun zaak te schrijven, want dat kon ook wel eens nuttig advies zijn voor anderen.

De situatie.

Het betroffen twee dikke vrienden zonder kinderen die samen een woning met bedrijfsruimte hadden. Zij woonden niet samen, maar verbleven ieder in een eigen woongedeelte. Het hele vermogen zat bij beiden in het pand.
Toen één van hen ziek werd vroegen zij zich af hoe dat met het pand moest als één van hen zou komen te overlijden.

Het probleem.

Een gedeelte van het pand zou dan vererven naar neefjes en nichtjes waar niet zoveel contact mee was. Dat was niet de bedoeling. Beide vrienden vonden dat de ander dan zijn aandeel in het pand zou moeten erven. Met een testament is dat zo geregeld.

Problematischer wordt het met de erfbelasting die over de waarde van het pand moet worden betaald. Degene die het pand dan erft valt onder het hoogste belastingtarief, te weten: 30% over een bedrag tot € 118.254 en 40% over het restant boven de € 118.254. Slechts een bedrag van € 2.057 is vrijgesteld. Aangezien beiden niet beschikten over voldoende spaargeld om de erfbelasting te betalen, zou bij vererving van het pand de langstlevende eigenlijk gedwongen worden om het hele pand te verkopen. Ook de eigen woning diende in dit geval mee te worden verkocht!

Beiden waren zodanig op leeftijd dat het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering op elkaars leven qua premie hoogte niet goed was op te brengen. Immers, hoe ouder je bent, hoe hoger de verschuldigde premie.

Gezien de snel afnemende gezondheid van één van hen vonden zij dat er op korte termijn naar een oplossing gezocht moest worden.

De oplossing.

Ik vroeg hen toen wat zij ervan vonden om met elkaar te trouwen. Aan die gedachte moesten zij wel even wennen. Ook doemde meteen het probleem op van de AOW, want een ieder had AOW voor een alleenstaande. Zij zouden dan vallen onder de AOW voor gehuwden wat hen dan een paar honderd euro per maand aan inkomen zou gaan schelen, terwijl zij toch wel op zichzelf zouden willen blijven wonen.

Het laatste werd aan de Sociale Verzekeringsbank voorgelegd die de situatie toetste en aangaf dat zij, gezien hun omstandigheden, de AOW voor alleenstaanden, ondanks hun huwelijk, mochten behouden.

Door te trouwen zou het probleem van de erfbelasting ook zijn opgelost, omdat voor echtgenoten een vrijstelling van € 616.880 geldt. Over het meerdere zou dan slechts 10% tot € 118.254 en 20% daarboven zijn verschuldigd.

Het duurzaam samenwonen met een samenlevingscontract was voor hun geen optie, maar zou in sommige situaties ook een oplossing kunnen zijn.

Overige situaties.
Soms wordt een huwelijk ook aangegrepen bij vennoten, ondernemers of mede-eigenaren van onroerend goed om bepaald (bedrijfs-)vermogen fiscaal vriendelijk over te hevelen. Of dat nou ethisch is ....

Wat mijn cliënten betreft, zij zijn inderdaad gehuwd (wel op huwelijksvoorwaarden met een finaal verrekenbeding) en zij zijn samen ook nog op huwelijksreis gegaan. Wat heb ik toch een leuk vak!

Uit de Notarispraktijk juni 2013. Deze rubriek wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris verbonden aan Rientjes Notariaat te Sneek.