"Notaris, ik vind het zo moeilijk om vast te leggen wie wat van mij krijgt als ik er niet meer ben. De ene week vind ik dat mijn neef Maarten het Delfts blauwe kaststel moet hebben en de andere week weer mijn nichtje Elsa. Maar ja, Maarten heeft vast geen belang bij mijn sieraden en Elsa vel. Dan moet Elsa maar mijn sieraden hebben en Maarten toch maar het kaststel. U moet er maar niets over in mijn testament zetten hoor, ik plak er wel een plakker op met de naam van degene die het voorwerp moet hebben. Dat zeventiende-eeuwse schilderijtje met de zeilboten moet mijn huisarts maar hebben. Dat vond hij zo mooi en hij is zo goed voor mij. Pastoor moet de oude zilveren sigarendoos maar hebben, die rookt graag een sigaartje als hij mij gezellig elke week opzoekt. Ook daar plak ik dan wel een plakker op met zijn naam. Neef Jan die mijn enig erfgenaam zal zijn, zal dit maar moeten afgeven als ik ben overleden. Ik vertel het hem wel".
Rechtskracht van plakkers
De oplossing van mevrouw is wel een praktische. Juridisch hebben de plakkers evenwel geen enkele rechtskracht. De plakkers vormen in de eerste plaats namelijk geen uiterste wil in de zin van de wet. Dergelijke makingen kunnen uitsluitend bij testament of bij codicil worden gemaakt. Een testament moet u bij de notaris maken en een codicil kunt u zelf schrijven.
Beroepsbeoefenaren gedenken met plakkers
Daarnaast mogen beroepsbeoefenaren op het gebied van de individuele gezondheidszorg (zoals de huisarts) die iemand gedurende de ziekte bijstand hebben verleend en geestelijke verzorgers (zoals de pastoor) geen voordeel trekken uit een uiterste wilsbeschikking.
Dit laatste geldt ook voor bijvoorbeeld het verpleeg-/verzorgingstehuis, de verpleegsters en overige verzorgers, maar ook voor de notaris die het testament heeft opgemaakt.
Doel hiervan is om te voorkomen dat iemand die zich in een minder sterke dan wel beïnvloedbare positie bevindt, zich min of meer gedwongen voelt makingen te doen aan zijn/haar hulpverleners.
Is de making evenwel bedoeld tot vergelding van bewezen diensten en deze making is niet buitenproportioneel of is de making gedaan aan bijvoorbeeld een hulpverlener die bloed- of aanverwant tot de vierde graad of de echtgenoot is van de erflater, dan is er niets aan de hand.
Stel mevrouw gedenkt haar arts en pastoor toch in een codicil, moet je er dan van uitgaan dat deze making als het ware nooit op papier is gezet en dus niet bestaat? Dit is niet het geval. De making bestaat alleen dan niet als - zoals in bovenvermelde zaak - neef Jan de making vernietigt. Vindt neef Jan het allemaal wel goed, dan krijgt de arts bet schilderij en de pastoor de sigarendoos. Wil neef Jan het schilderij en de sigarendoos zelf hebben, dan heeft hij daar het volste recht toe en vissen de arts en de pastoor achter het net.
Geen testament of codicil, maar wel de plakkers uitvoeren, pas op voor de belastingen
Hoe is de situatie als neef Jan de wens van erflaatster uitvoert die geen codicil noch testament heeft gemaakt, maar wel plakkers heeft geplakt? De arts en de pastoor hebben dan niet verkregen van erflaatster maar hebben een cadeau gekregen van neef Jan. Dit heeft gevolg voor de te heffen erfbelasting. Er wordt namelijk tweemaal over hetzelfde geheven in plaats van eenmaal. Te weten: er wordt over de waarde van de sigarendoos en het schilderij geheven bij neef Jan en vervolgens wordt er bij de arts en de pastoor eventueel schenkbelasting geheven. Vadertje Staat vaart er dan wel bij.
Wilt u zelf een codicil schrijven en daarover meer weten, neem gerust contact met ons op voor nadere inlichtingen of voor het toezenden van een folder.
UIT DE NOTARISPRAKTIJK mei 2012.
Deze rubriek wordt verzorgd door Rientjes Notariaat te Sneek, mr. Karin Rientjes.
