Sneeker Nieuwsblad rubriek UIT DE NOTARISPRAKTIJK feb. 2012.
Deze rubriek wordt verzorgd door Rientjes Notariaat te Sneek, mr. Karin Rientjes, notaris en (echtscheidings)mediator.
Een aanstaand echtpaar wilde huwelijksvoorwaarden maken. Beiden hadden een eerdere relatie achter de rug. Zij hadden ervaren hoe het niet moest en waren ervan overtuigd dat thans het een en ander goed op papier gezet moest worden. Want je weet 't maar nooit. Een wijs besluit.
De man gaf aan beslist geen pensioen te willen delen en ook geen alimentatie te willen betalen mocht het huwelijk onverhoopt toch niet gaan zoals gewenst. Hij was al de helft van zijn ouderdomspensioen kwijt aan zijn ex-echtgenote en moest haar zeker twaalf jaar alimentatie betalen. Bovendien bestond de mogelijkheid dat hij zijn ex-echtgenote wellicht nog wel langer moest onderhouden nu zij absoluut niet, op welke wijze dan ook, in haar levensonderhoud zou kunnen voorzien.
Eigen broek op houden
De vrouw deelde het standpunt van haar aanstaande echtgenoot. Zij was van mening dat het niet meer van deze tijd was dat de vrouw van de wieg tot het graf financieel onderhouden werd. De tijd van haar moeder waarin de vrouw bij haar huwelijk automatisch ontslag kreeg en geen pensioen opbouwde lag immers ver achter ons. De vrouw van tegenwoordig heeft een opleiding en moet in staat zijn om haar eigen broek op te houden, zo vond zij.
Vooraf afstand doen van pensioen
Aan de wens om geen pensioen te hoeven verrekenen met elkaar, daaraan kan ik voldoen. Het is namelijk mogelijk om daarvan bij huwelijksvoorwaarden af te zien. De wetgever is van mening dat gezien de (maatschappelijke) ontwikkelingen van een steeds grotere economische zelfstandigheid van met name de vrouw, een ieder de mogelijkheid heeft om ten tijde van het huwelijk pensioen op te bouwen. Partijen kunnen dan desgewenst voor of tijdens het huwelijk bij huwelijksvoorwaarden afspreken dat ieder gewoon zijn/haar eigen opgebouwde pensioen mag behouden. Ook bij het einde van het huwelijk mogen partijen overigens bij echtscheidingsconvenant afspreken dat er geen pensioen zal worden verrekend met elkaar.
Vooraf afzien van alimentatie, dodelijk?
Afzien van alimentatie vooraf, dat mag absoluut niet van de wetgever. Indien ik dit in de huwelijksvoorwaarden zou opnemen, dan zou dat beding nietig zijn. Het maken van een nietige akte is voor een notaris "dodelijk". Eigenlijk vind ik de wet niet erg consistent op dit punt. Pensioen wordt gezien als een vorm van het voorzien in elkaars onderhoud en daarvan mag vooraf bij huwelijksvoorwaarden wél worden afgezien, maar van alimentatie niet.
De wetgever is namelijk van mening dat, nu nog steeds veel vrouwen minder gaan werken of stoppen met werken als er kinderen komen, er toch het vangnet van alimentatie nodig is.
Keuze partijen
Toch neem ik in de akte van huwelijksvoorwaarden, mits op nadrukkelijk verzoek van beide partijen, wel op dat men wenst af te zien van alimentatie, met daarbij de kanttekening dat partijen bekend zijn met de nietigheid van dit beding. Voor de onderlinge verhouding tussen partijen kan het beding informeel werking hebben en wie weet, wordt het later formeel wél toegestaan vooraf af te zien van alimentatie. Het beding kan dan gewoon zijn beoogde werking hebben.
Ik voorzie dat de mogelijkheid om vooraf vast te stellen dat men geen alimentatie over en weer aan elkaar verschuldigd zal zijn bij een echtscheiding er gaat komen. Zeker nu er ook al geluiden op gaan om de alimentatieduur verder in te perken van 12 naar 5 jaar. Het is een maatschappelijke tendens. Mijn advies aan de wetgever: laat het aan de keuze van partijen over hoe zij het willen hebben met de alimentatieregeling voordat zij in het huwelijk treden. De notaris waakt over de belangen van beide partijen aan het begin en als echtscheidingsnotaris ook aan het einde. Ook de rechter kan aan het einde van de relatie het alimentatiebeding toetsen. Zeer onbillijke situaties worden daarmee voorkomen.
