UIT DE NOTARISPRAKTIJK oktober 2008.
Deze rubriek wordt verzorgd door Rientjes Notarissen te Sneek
De kinderen mogen niet de dupe worden van een echtscheiding. Om te voorkomen dat kinderen verloren raken of klem komen te zitten tussen ruziënde en slecht communicerende ouders, heeft de wetgever een wetsontwerp gemaakt dat ouders met minderjarige kinderen verplicht een ouderschapsplan te maken. Dit plan moet worden opgenomen in het verzoekschrift tot echtscheiding. Zonder ouderschapsplan geen echtscheiding.
Onze wetgever heeft de ouder die het ouderlijk gezag heeft zowel de plicht als het recht gegeven om de kinderen op te voeden.
Kinderen hebben ook recht op gelijkwaardige opvoeding en verzorging door de beide ouders, praktische belemmeringen (bijvoorbeeld voortvloeiende uit de baan die men heeft) daargelaten. Beide ouders dienen ervoor te zorgen dat de kinderen met hen beiden een band kunnen opbouwen.
Hoe ziet zo'n ouderschapsplan
er eigenlijk uit?
In het wetsontwerp staat dat er in ieder geval afspraken dienen te worden opgenomen over:
- de manier waarop de ouders de zorg- en opvoedingstaken verdelen of het omgangsrecht vormgeven;
- de wijze waarop de ouders elkaar informeren en overleggen over belangrijke aangelegenheden met betrekking tot de persoon en het vermogen van hun minderjarige kinderen;
- de verdeling van de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen.
In mijn echtscheidingspraktijk staat de praktische haalbaarheid voorop. Voorkomen dient bijvoorbeeld te worden dat de niet dagelijks verzorgende ouder in het weekend uitsluitend een pretparkouder wordt.
Wat het ouderschapsplan betreft, verwacht de wetgever ook dat er wordt aangegeven op welke wijze de kinderen betrokken zijn bij de opstelling van het ouderschapsplan.
Kinderen van twaalf jaar en ouder worden, als zij dit wensen, door de rechter gehoord. In de praktijk blijkt dat één op de vier kinderen gehoord wensen te worden, dan wel schriftelijk hun reactie willen geven aan de rechter.
Bij niet-nakoming van het ouderschapsplan door één van de ouders zal, volgens het wetsontwerp, de andere ouder zonder een advocaat het geschil aan de rechtbank kunnen voorleggen. De rechtbank moet vervolgens binnen drie weken zorgen voor een mondelinge behandeling of verwijst de zaak ambtshalve door naar een bemiddelaar. Ook kan hij een bijzonder curator benoemen die de belangen van de kinderen bewaakt of hij kan gelasten dat een weigerachtige ouder wordt gegijzeld (tijdelijk in de gevangenis komt).
In mijn echtscheidingspraktijk stel ik - hoewel de wet bij het schrijven van dit artikel inzake het ouderschapsplan nog niet is ingevoerd - als regel dat het ouderschapsplan deel uitmaakt van het echtscheidingsconvenant. In overleg met de ouders spreek ik ook met de kinderen; ook kinderen die jonger zijn dan twaalf jaar. Dit geeft vaak een verhelderend beeld over hoe de kinderen tegenover de scheiding van hun ouders staan, en over hun eigen belevenissen en ideeën op dat moment.
Een ouderschapsplan dient naar mijn mening vooral niet gezien te worden als een statisch iets; een papieren tijger. Het leven gaat immers door. Ouders krijgen een nieuwe relatie, de gezinssituatie wijzigt, een ouder verandert van baan en/of moet verhuizen, kinderen worden ouder, er wordt niet meer goed door de ouders met elkaar gecommuniceerd of zij komen de afspraken niet goed na. In dit soort gevallen neem ik in het ouderschapsplan de verplichting op dat de ouders trachten in onderling overleg de gerezen problemen samen bespreekbaar te maken al dan niet met behulp van mediation. Regelmatig komen ouders vanwege deze omstandigheden weer even langs. Daar is niets mis mee, het gaat immers om het belang van de kinderen. Dat staat voorop.
