Uit de Notarispraktijk Sneeker Nieuwsblad sept.09
Het schijnt dat het aantal gewezen partners dat van hun in een convenant neergelegde afspraken over de beëindiging van hun relatie af willen, toe neemt. Zo las ik laatst in een vaktijdschrift over echtscheidingen. Volgens dit tijdschrift kwam dat in overwegende mate door de opmars van allerlei ongediplomeerde adviseurs die zich op de echtscheidingsmarkt storten, maar ook door het internet. Er kunnen van het internet eenvoudig weg hele convenanten worden gedownload en ingevuld worden. Een soort "doe het zelf-echtscheiding". De inmiddels afgeschafte flitsscheiding is mede debet aan de diverse onzorgvuldige scheidingen.
Ik keek hier wel van op. Want immers trouwen doe je niet zomaar en scheiden zeker ook niet. Aan een dergelijk emotioneel, zeg maar gerust "rouwproces", zitten heel wat haken en ogen waarover deskundig advies zeker een must is. Ik begrijp volkomen de hang om alles zoveel mogelijk zelf te willen doen. Dat is ook iets dat ik in mijn echtscheidingspraktijk, zeker daar waar het maar mogelijk is, stimuleer. Wat zelf gedaan is wordt vanzelfsprekend daarna ook zorgvuldig getoetst en vastgelegd in een notarieel convenant. Het komt een enkele keer voor dat men een bepaalde afspraak anders wil laten vastleggen, maar dat is meestal het gevolg van de wijziging van omstandigheden later. Zaak is om er dan het liefst in onderling overleg uit te komen en mocht dat niet lukken, dan kan mediation uitkomst bieden. Een wijziging kort na het tekenen van het convenant, zoals het betreffende echtscheidingstijdschrift stelt, dat heb ik gelukkig nog niet mogen meemaken.
Maar ja, stel je zit met zo'n convenant in de maag. Hoe kom je van bepaalde afspraken af zeker als de andere partij daar niet aan wil meewerken? Hoe is een dergelijke echtscheidingsovereenkomst te vernietigen? Ik noem enkele situaties.
Kan een convenant worden vernietigd omdat je op het moment van het tekenen van het contract helemaal ondersteboven was van de echtscheiding? Je zal dan moeten bewijzen dat je niet in staat was op dat moment je wil te bepalen en dat je ex dat had moeten begrijpen. Gezien de rechtspraak lukt het niet vaak om op deze grond het contract ongedaan te maken, omdat meestal het bewijzen van het je wil niet kunnen bepalen moeilijk te leveren is.
Kan een convenant worden vernietigd omdat vooraf al vaststond dat de gemaakte afspraak door de desbetreffende partij niet kon worden nagekomen. Er was een zaak waarbij de man al vooraf wist dat de vrouw hem niet kon uitkopen omdat zij de financiering van hetgeen zij teveel had gekregen nimmer rond zou kunnen krijgen. De rechter heeft hier op grond van de redelijkheid en billijkheid het convenant op dit punt vernietigd. Het is zelden mogelijk een contract te laten vernietigen op grond van strijd met de redelijkheid en billijkheid.
Kan een convenant worden vernietigd omdat men spijt heeft over wat men uiteindelijk is overeengekomen. Ook hier is de rechtspraak zeer terughoudend. Vaak kan een convenant gezien worden als een vaststellingsovereenkomst. Met name als partijen een poos hebben gebakkeleid en uiteindelijk maar de knoop hebben doorgehakt en besluit hebben genomen een en ander maar op een bepaalde wijze te regelen. Er later dan weer op terugkomen wordt dan niet gehonoreerd, tenzij duidelijk sprake was van een misvatting. Dat moet dan wel goed kunnen worden aangetoond.
Hoe als bijv. de vrouw de man dreigt aan te geven bij fiscus, de FIOD of het UWV wegens fraude als die niet toegeeft aan haar wensen? Een convenant komt dan tot stand onder bedreiging. Je moet een en ander wel heel handig spelen wil je op deze wijze een convenant onderuit kunnen halen. Dat geldt ook voor een convenant dat tot stand komt door bedrog van een echtgenoot, misbruik van omstandigheden of dwaling. Dit zijn moeilijk aan te tonen gronden bij een rechter.
Waar ik mijn cliёnten zeer nadrukkelijk op wijs is de benadeling voor meer dan een kwart. Als een echtgenoot bij de verdeling zodanig is benadeeld dat hij/zij een kwart minder krijgt dan waarop hij/zij recht heeft, dan kan het convenant succesvol ten aanzien van die verdeling worden vernietigd. Anders is het als een echtgenoot weet dat hij/zij wordt benadeeld en duidelijk ook de waarde daarvan weet. Als de betreffende echtgenoot hierin in berust, is er niets aan de hand.
Kortom, voor een convenant geldt in de regel, afspraak is afspraak. Je komt er niet zomaar vanaf. Zorg dan ook voor een zorgvuldige en deskundige vastlegging daarvan.
