Je staat liever niet stil bij het idee dat je oordeelsvorming op latere leeftijd achteruit kan gaan. Wat moet je doen als je zelf niet meer je (financiële) beslissingen kunt overzien? Ook de gedachte dat op medisch gebied handelingen kunnen worden uitgevoerd die je niet zou hebben gewild kan als een schrikbeeld worden ervaren. Nadenken over je wensen met betrekking tot de laatste levensfase zoals de vraag wanneer je al dan niet meer verder medisch behandeld wilt worden is iets dat je het liefste wegstopt. Dat is begrijpelijk. Anderzijds wil je juist de regie in eigen hand houden. Dit heeft te maken met de hang van ieder mens naar zelfbeschikking.
"Later"
Later lijkt ver weg. Maar wat als dementie je naaste of jezelf toch treft? De achteruitgang gaat soms heel langzaam en ongemerkt ga je als partner daarin mee. Het is belangrijk om bij tekenen van dementie samen over de toekomst te praten. Moet er iets niet geregeld worden?
Dit speelt niet alleen bij ouderen, ook jongere mensen kunnen getroffen worden door een ongeluk of ziekte. Stel, iemand raakt in coma. Wie vertegenwoordigt hem dan bij de bank, de artsen? Wie zorgt ervoor dat de rekeningen worden betaald? Wie beslist over het moeten verkopen of aanpassen van de woning?
Veel gehuwden denken dat het niet nodig is iets te regelen, omdat zij namens hun echtgenoot immers 'alles mogen regelen'. Dat is niet zo. Denk aan het verkopen van de woning, het oversluiten van de hypotheek, bepaalde bankzaken, het doen van schenkingen. Daarvoor moeten beide echtgenoten tekenen en beseffen waarvoor zij tekenen.
Teleurstellen
Het komt regelmatig voor dat we mensen moeten teleurstellen die een levenstestament ofwel een uitgebreide (voorzorg) volmacht willen te maken (op elkaar en vaak op één of meer van hun kinderen). Bijzonder verstandig, maar soms wacht men hiermee te lang .
Het 'nee' moeten zeggen valt mij erg zwaar, temeer omdat ik begrijp hoe belangrijk een dergelijk document kan zijn voor de mantelzorgende echtgenoot. Je bent er als notaris immers voor om mensen te helpen en om problemen te voorkomen. Zo'n levenstestament voorkomt dan ook een hoop 'gedoe'. Het alternatief is het dat je bij de Kantonrechter moet vragen om de instelling van een meerderjarigen bewind en mentorschap. In dat geval moet de bewindvoerder (vaak de echtgenoot of een kind) jaarlijks financiële rekening en verantwoording afleggen bij de Kantonrechter. Er zijn ook een aantal gevallen waarvoor vooraf specifieke toestemming aan de Kantonrechter moet worden gevraagd, zoals: het mogen doen van uitgaven boven € 1.500, de verkoop van het huis, het afsluiten van hypotheken, de huur of verhuur van goederen, het aangaan en verstrekken van geldleningen, het beleggen van geld, het doen of aanvaarden van schenkingen, het starten van een juridische procedure. De mantelzorgende echtgenoot kan hierdoor zich zelf gaan voelen als degene die onder bewind is gesteld.
Stappenplan beoordeling wilsonbekwaamheid
De notaris staat bij het ondertekenen van de akte waarin het levenstestament is opgenomen garant voor: de bewijskracht van de akte, de opname van de akte in het Centraal Levenstestamenten Register, de wil van de persoon en de wilsbekwaamheid van de persoon. Op de notaris rust de zware plicht, ook tuchtrechtelijk, om te verifiëren of de persoon die de akte laat opstellen wel wilsbekwaam is en beseft wat hij wenst te regelen. In geval van twijfel moet de notaris een strak protocol (stappenplan) volgen, waarbij - indien nodig - een speciale arts dient te worden geraadpleegd.
Op deze wijze ontstaat voor iedereen - artsen, bankmedewerkers en anderen - duidelijkheid over de wensen van de volmachtgever. Daarnaast staat dan vast dat deze wensen in vrijheid zijn geuit op een moment dat de persoon wilsbekwaam was.
Wacht niet te lang
Jij en je naaste kunnen tijdig proberen te voorkomen dat anderen straks keuzes voor jullie maken waar je zelf niet achter zouden kunnen staan. Wacht dan ook niet te lang. Houd zelf het heft in handen. Meer weten? Maak gerust een vrijblijvende afspraak tel. 0515-435600.
Uit de Notarispraktijk. Sneeker Nieuwsblad feb. 2017. Deze rubriek wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris-(scheidings)mediator te Sneek. (afbeelding credit: http://www.freeimages.com/photographer/just4you-44728)
