Bij een echtscheiding kan de echtelijke woning voor veel hoofdbrekens zorgen. Soms loop je bijvoorbeeld tegen een probleem van renteaftrek aan als één van de ex-echtelieden (voorlopig) in de woning blijft wonen. Dit kan zijn omdat men de woning te koop heeft staan en de woning niet leeg achter wil laten of omdat de uitkoop van de andere ex-echtgenoot financieel nog niet mogelijk is.

100% rentebetaling door de ene echtgenoot = 50% aftrek

Vaak staat de woning op naam van beide echtgenoten. Stel de man verlaat in de echtscheidingsfase de woning. Man en vrouw komen overeen dat de man de hypotheekrente blijft betalen. In feite betaalt hij dan de helft van de rente voor de vrouw. Fiscaal is de rente bij ieder voor 50% aftrekbaar. Ook dient ieder de helft van het eigenwoningforfait aan te geven.

De man kan gedurende twee jaar nadat hij feitelijk de woning heeft verlaten de hypotheekrente voor zijn deel aftrekken, maar dan slechts voor de helft!
Dit is niet handig, zeker niet als hij het hoogste inkomen heeft en de vrouw het laagste inkomen.

Dit is tijdelijk minder pijnlijk als men nog wel fiscaal partner is. Dat is het geval als men bij de gemeente nog op hetzelfde adres staat ingeschreven en het verzoekschrift tot echtscheiding nog niet is ingediend. De hypotheekrente kan dan nog bij degene met het hoogste inkomen worden afgetrokken. Ook het volledige eigenwoningforfait dient dan bij degene met het hoogste inkomen te worden geteld. Men kan in het jaar van scheiding ervoor kiezen het hele jaar als fiscaal partner te worden beschouwd.

Bovenstaande is geen pleidooi voor het instandhouden van het fiscaal partnerschap. Een onwenselijk gevolg hiervan kan nl. zijn dat de vrouw belastingtoeslagen mist.

Hoe bereik je dat je toch 100% kan aftrekken als je geen fiscaal partner meer bent?

Als de man en de vrouw in het echtscheidingsconvenant overeenkomen dat de man in het kader van zijn onderhoudsverplichting bij wijze van alimentatie de hypotheekrente van de vrouw betaalt, dan kan de man de voor de vrouw betaalde rente aftrekken als alimentatie.

Voor de vrouw betekent het dat zij dus alimentatie ontvangt waarover zij in principe Inkomstenbelasting moet betalen. Daar staat tegenover dat zij haar deel van de hypotheekrente kan aftrekken, zodat zij per saldo doorgaans geen inkomstenbelasting betaalt.

Feitelijk betekent dit dat de man toch 100% aftrek heeft van de rente en de vrouw alleen nog maar te maken heeft met de bijtelling van 50% van het eigenwoningforfait. De gevolgen van de bijtelling zijn doorgaans minimaal en zullen per geval dienen te worden bekeken.

Let wel: dit kan alleen gedurende een periode van maximaal 24 kalendermaanden vanaf de dag waarop man en vrouw duurzaam gescheiden zijn gaan leven.

Een andere oplossing

Als de man en de vrouw zijn overeengekomen dat de vrouw in feite de voormalige echtelijke woning na de echtscheiding heeft overgenomen en de man haar in het kader van zijn onderhoudsverplichting een bedrag betaalt gelijk aan de hypotheekrente, dan kan de man het betaalde bedrag als alimentatie aftrekken. De vrouw betaalt daarmee de volledige hypotheekrente en kan de volledige hypotheekrente aftrekken. Daarnaast zal zij het volledige eigenwoningforfait dienen aan te geven.

Let op bij het overnemen van de hypotheekschuld!

Indien de vrouw het aandeel in de woning van de man overneemt en ook zijn aandeel in de hypotheekschuld, dan zal op dat deel moeten worden afgelost volgens de nieuwe hypotheekregels. Dit kan het financieren van het over te nemen deel van de man moeilijker financierbaar maken dan bij een aflossingsvrije lening, omdat de vrouw dan vaak minder kan lenen. De bank zal de vrouw voor de helft van de lening een nieuwe lening waarop dient te worden afgelost moeten gaan aanbieden wil zij de rente over dat deel nog mogen aftrekken.

Toch maar verkopen. Hoe lang nog de hypotheekrente aftrek?

Doorgaans hebben de ex-echtelieden een renteaftrek voor een periode van twee jaar. Besluit men de woning te verkopen en staat de woning leeg dan wordt genoemde tweejaarstermijn met één jaar verlengd tot drie jaar.

Dit is de situatie tot eind dit jaar en naar de huidige stand van de wetgeving.

Zit u met dit soort perikelen en wenst u meer te weten, kom gerust langs!

Sneeker Nieuwsblad c.s. mei 2014 UIT DE NOTARISPRAKTIJK
Deze rubriek wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris en echtscheidingsmediator te Sneek