Menigeen zal hierop zeggen: "onterven van je kind, dat kan toch niet?"
Mijn antwoord daarop is: ja en nee.
Ja, je kunt je kind onterven en nee, het kind hoeft dat niet te accepteren.

Legitieme portie

Het kind kan namelijk een beroep doen op zijn legitieme portie. Dat is de helft van wat een kind anders zou hebben geërfd volgens de wet. Het kind wordt dan geen erfgenaam. Het krijgt als het ware zijn deel in geld. Dat deel komt hem toe mits hij binnen vijf jaar na het overlijden zijn legitieme inroept. Indien er geen langstlevende partner is (echtgenoot, geregistreerd partner of partner met een notarieel samenlevingsovereenkomst), dan kan hij zijn deel al binnen zes maanden na het overlijden opeisen.

Testament

De onterving dient bij testament plaats te vinden. Het is belangrijk dat in het testament wordt bepaald dat het kind zijn legitieme portie pas kan opeisen nadat de langstlevende ouder is overleden. Dit is van belang omdat het kind anders bij zijn broers of zusters meteen zijn deel zou kunnen opeisen. Deze betaalplicht is wat zuur, omdat ook de broers en zusters doorgaans zullen moeten wachten op hun erfenis totdat de langstlevende ouder is overleden. De verplichting om hun onterfde broer dan te moeten uitkeren uit eigen zak lijkt mij niet de bedoeling van de overleden ouder.

Old timer

Stel, dat je het onterfde kind bij testament jouw antieke Volvo legateert? En stel dat de waarde ervan ongeveer gelijk is aan zijn legitieme portie? Mag jouw zoon dan eisen om toch zijn erfdeel in geld te ontvangen?

Daar schiet hij niet veel mee op. Als hij voor de auto bedankt, dan heeft hij in feite ook afstand gedaan van zijn legitieme portie en krijgt hij niets. Dit omdat de waarde van het legaat dat hij had kunnen krijgen dan volgens de regels van de wet in mindering komt op zijn legitieme portie.

Maar wat nu als de eerstoverleden ouder heeft bepaald dat een oom de gelegateerde auto beheert krachtens een bewind? Of stel dat de overleden ouder heeft bepaald in zijn testament dat het onterfde kind die auto pas krijgt wanneer hij eerst het hele huis voor moeder heeft geschilderd? Moet het kind dit zo maar accepteren?

Nee, dat hoeft het kind niet. Hij hoeft de op zijn legitieme portie drukkende verplichtingen niet te aanvaarden, als daardoor de waarde van wat hij zou krijgen minder wordt dan de waarde van zijn legitieme portie. Wel moet hij binnen drie maanden na het overlijden te kennen geven dat hij die verplichtingen niet pikt.

Legitieme portie blijft

Recentelijk heeft de staatssecretaris nog bepaald geenszins van plan te zijn de legitieme portie uit de wet te schrappen. Het is dus (helaas) een blijver.

Hele grote stap!

Het berekenen van de legitieme portie heeft heel wat voeten in aarde. Om naar de notaris te gaan om je kind te onterven is voor menig ouder ook een hele grote stap. Voor het onterfde kind geldt vaak het omgekeerde: het is een hele stap om je kindsdeel (je legitieme portie), op te eisen. Soms kan vóór de stap tot onterving een goed gesprek tussen de ouder en het kind wonderen doen. Mediation kan daarbij erg handig zijn.