ERFGENAAM TEGEN WIL EN DANK!

Tja, en dan ben je ineens erfgenaam geworden van je vrijgezelle kinderloze broer. Een broer die erg op zichzelf leefde. Over zijn financiële reilen en zeilen gaf hij nooit openheid en hij woonde in een eenvoudig huurappartement. Zijn uitvaart moest worden geregeld en de woning diende opgeleverd te worden.

Voorzichtig!
Bekend is dat je voorzichtig moet omgaan met een nalatenschap waarvan je niet weet of deze wel positief is. Je wilt immers niet door schuldeisers met je eigen vermogen worden aangesproken voor de schulden!

Formaliteiten
De keuze voor (beneficiaire) aanvaarding of verwerping door een erfgenaam wordt gedaan door het afleggen van een verklaring bij de griffie van de rechtbank. Het uitbrengen van die keuze kan ook worden geregeld door de notaris aan wie je een volmacht verleent en die er dan voor zorgt dat de verklaring van jouw keuze bij de rechtbank wordt afgelegd.

Door zuiver te aanvaarden wordt je aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Zuivere aanvaarding kan ook plaatsvinden door je gedrag, bijvoorbeeld door alvast rekeningen te betalen of door het meenemen en opruimen van spullen uit het huis van je broer. Advies: sla deze tijdelijk op als de woning spoedig ontruimd moet worden.

Bij verwerping worden jouw kinderen erfgenaam van je broer en die zitten dan met hetzelfde probleem als waarmee jij zat!

Hoofdregel is dat er geen termijn geldt voor het aanvaarden of verwerpen van een erfenis, maar de wet kent een paar uitzonderingen, waaronder die van een wettelijk vertegenwoordiger (curator of ouder van minderjarige kinderen). Deze moet beneficiair aanvaarden en voor verwerping binnen 3 maanden die keus maken.

Een misverstand is dat de keuze binnen 3 maanden gemaakt zou moeten worden. De wet geeft wel een termijn van 3 maanden voor beraad, maar die is bedoeld om te voorkomen dat schuldeisers zich in de eerste 3 maanden na overlijden kunnen verhalen op de goederen van de nalatenschap. Dit geeft je de tijd om gedurende die periode te inventariseren hoe de vlag bij jouw broer er financieel bij hangt. Op zich is het aan te bevelen om wel spoedig een keuze te maken inzake het (beneficiair) aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap, want door de keuze uit stellen loop je misschien het risico dat je de nalatenschap zuiver aanvaardt doordat je je als zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt.

Mijn advies is in de regel: beneficiair aanvaarden. Je wikkelt dan de nalatenschap als vereffenaar af onder toezicht van de Kantonrechter. Dit is een bijzondere procedure en moet zorgvuldig gebeuren. De notaris kan jou hierbij helpen.

Kosten
Dat je uit piëteit de nalatenschap van je broer dan maar beneficiair afwikkelt, brengt kosten met zich mee. Dit geldt ook als je de nalatenschap verwerpt. Je bent als eerste € 160 (tarief 2025) aan griffiekosten aan het Kantongerecht kwijt. Daarnaast kunnen er kosten van de notaris bij komen als deze jou hierbij assisteert.

Hoe met het regelen van de uitvaart?
Uitvaarten moeten direct worden opgepakt voordat aan de afwikkeling van de nalatenschap wordt toegekomen. Wil jij niet voor deze kosten opdraaien, wees dan duidelijk naar de uitvaartverzorger toe in welke hoedanigheid jij hem de opdracht verleent. De uitvaartondernemer zal jou overigens in de regel als opdrachtgever voor de kosten willen houden als blijkt dat deze kosten niet uit de nalatenschap kunnen worden voldaan. Trekt iedereen zijn handen af van het verzorgen van de uitvaart, dan zal de gemeente deze moeten regelen, maar ook de gemeente zal deze kosten op de familie trachten te verhalen.

Spitsroeden lopen
Het is kortom spitsroeden lopen voor een erfgenaam als deze mogelijk geconfronteerd wordt met een negatieve nalatenschap.