Afgelopen oktober heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan over een erfenis die in 2014 beneficiair aanvaard was door een kind. Moeder's schuldeiser vond namelijk dat het kind door zijn gedragingen wél aansprakelijk was voor haar schulden.

Altijd beneficiair aanvaarden?

Als je als erfgenaam niet absoluut zeker bent van de omvang van de erfenis die je ontvangt en niet ineens zelf met je eigen geld voor hoge schulden uit nalatenschap aansprakelijk gehouden wilt worden, dan is mijn advies altijd: beneficiair aanvaarden! Met andere woorden leg die verklaring af bij de rechtbank, om maar niet aansprakelijk te zijn. De kosten daarvan aan griffierechten (€ 134,-) wegen zeker op tegen de rust die een beneficiair aanvaarde nalatenschap geeft. De notaris kan je hier mee helpen.

Maar hoe met spoedeisende zaken?

Omdat het niet altijd duidelijk is in welke gevallen je geacht wordt toch aansprakelijk te zijn voor de schulden van de erflater als gevolg van door jouw gedragingen alvorens formeel beneficiair te hebben aanvaard, heeft de wetgever in 2016 (gelukkig) de Wet Bescherming Erfgenamen Tegen Schulden (wet BETS) in het leven geroepen. Vaak wordt namelijk te snel aangenomen dat een erfgenaam de nalatenschap (inclusief alle daartoe behorende schulden) zuiver heeft aanvaard door zijn gedragingen. Gedragingen waarop een doorsnee erfgenaam niet bedacht is en ook betreft het vaak handelingen die een erfgenaam kort na het overlijden soms noodgedwongen moet verrichten. De Wet BETS biedt hiertegen enige bescherming. Maar blijf desalniettemin voorzichtig!

In het geval dat aan de Hoge Raad was voorgelegd werd, nog in opdracht van moeder, direct na haar overlijden uit de nalatenschap € 31,15 besteed aan gebak voor het verzorgingshuis en werd voor € 150,- aan cadeaubonnen aan een alfahulp gegeven. In dit geval werden deze uitgaven niet gezien als een zuivere aanvaarding van haar nalatenschap door haar kind.

Daarnaast wordt het meenemen van goederen van louter emotionele, dus niet financiële, waarde (zoals een fotoalbum) of het veiligstellen van kostbaarheden door deze in je eigen kluis te bewaren voor de erfgenamen of het verkopen van bederfelijke waren (bijvoorbeeld aardappelvoorraad van een aardappelhandelaar) niet meteen gezien als het zuiver aanvaarden van een nalatenschap.

Ook het spoedig moeten leeghalen van haar woning in het verzorgingshuis en de inboedel die geen reële economische waarde had afvoeren naar een kringloopwinkel of de stort, werd door de Hoge Raad niet gezien als het zuiver aanvaarden van haar nalatenschap met schulden. Dit tot grote spijt van moeder's schuldeiser.

Zaakwaarneming

Vaak kunnen bepaalde zaken echt niet uitgesteld worden. Mijn advies is om dan uitdrukkelijk te melden dat je de handeling niet verricht als erfgenaam, maar als zaakwaarnemer. Denk bijvoorbeeld aan het regelen van de uitvaart. Wees hier echter voorzichtig hiermee. Als opdrachtgever kan de uitvaartondernemer jou gewoon voor de kosten aanspreken. Deze kunnen dan, mits niet buitensporig, weer worden verhaald op de nalatenschap. Maar ook hier geldt: wees voorzichtig.

Bescherming tegen onverwachte schulden

Wil je niet meteen aansprakelijk zijn dan wordt van jou als erfgenaam verwacht dat je vooraf zo goed mogelijk onderzoek doet naar de omvang van de nalatenschap. Bekijk zo mogelijk de digitale administratie, de bankstanden, de cryptovaluta en vraag bekenden van de erflater of zij ook vermoedens hebben van financiële problemen bij de erflater. De Wet BETS beschermt je bijvoorbeeld niet tegen een hoge belastingschuld waarop de erflater reeds aan het aflossen was. Pas ook op met geld en middelen die mogelijk afkomstig kunnen zijn uit het criminele circuit.

Conclusie: bij twijfel zeker niet inhalen!