Het fenomeen levenstestament kennen we inmiddels ruim tien jaar. Dit belangrijke document wint de laatste tijd enorm aan populariteit. Het besef dat wij ouder worden en ouderdom nu eenmaal met gebreken komt, geeft reden om zaken tijdig te regelen "voor als". Voor als wij bijvoorbeeld door een herseninfarct of dementie worden getroffen. Maar ook indien we de gevolgen van de toenemende digitalisering niet meer kunnen bijbenen.
Een ziekte kan grote impact hebben op je partner die daardoor ineens noodgedwongen jouw mantelzorger wordt. Je partner kan dan ook worden opgezadeld met allerlei door ons rechtsstelsel veroorzaakte belemmeringen. Ons rechtsstelsel heeft onder andere ten doel om een zwakkere partij te beschermen, maar die bescherming schiet wel eens door bij partners die graag voor elkaar willen blijven handelen en zorgen. Denk aan het onder bewind (curatele) moeten stellen van de wilsonbekwaam geworden partner, het toestemming aan de rechter moeten vragen om je eigen huis te mogen verkopen of een huis aan te mogen kopen, het toestemming vragen voor rechtshandelingen die een bedrag of waarde van € 1.500 te boven gaan of het vragen van toestemming voor het doen van schenkingen aan je kinderen.
Regie in eigen handen
Liever houd je zelf de regie in handen door elkaar een algemene volmacht te geven om alles voor elkaar te kunnen blijven regelen. Oók voor wat betreft het bij de arts kunnen beslissen voor elkaar bij medische aangelegenheden. Maar wat als je alleenstaande bent of je kunt als partners beiden niet meer alles voor elkaar regelen, dan zal er een vervanger moeten worden benoemd. Dit kan bijvoorbeeld één van de kinderen zijn, een ander familielid of degene die al jaren de administratie voor je doet. Ik stel daarbij altijd - wellicht wat overdreven - dat dit iemand moet zijn waarin je geen 100% vertrouwen hebt, maar 200% vertrouwen. Deze persoon mag bij een algemene volmacht immers alles voor jou doen, hij/zij kan volledig over jouw bankrekeningen beschikken, je huis verkopen, leningen aangaan, schenkingen doen, enzovoorts.
Is dat volledige vertrouwen er niet, begin er dan niet aan. Laat dan het rechtsstelsel zijn gang maar gaan.
Misbruik van de algemene volmacht
Af en toe komen er uitspraken van rechters voorbij waarbij gevangenisstraffen zijn opgelegd wegens misbruik van een algemene volmacht. In maart jongstleden nog heeft het Gerechtshof een gevangenisstraf van 18 maanden opgelegd aan een financieel adviseur van een bejaarde dame die wilsonbekwaam was geworden. De bejaarde dame had een algemene volmacht verleend die pas in zou gaan als de arts een verklaring van wilsonbekwaamheid had afgegeven. Direct na afgifte van die verklaring eigenden de financieel adviseur en zijn vrouw zich bedragen toe. Zij gaven aan dat de opnames gezien konden worden als een redelijke compensatie voor de door hun aan haar verleende zorg en dat dit plaatsvond met haar instemming. De rechter vond - nu de algemene volmacht niet duidelijk aangaf of de financieel adviseur al dan niet voor zichzelf mocht handelen - dat op grond van de wet er geen strijd mag bestaan tussen de belangen van de gevolmachtigde en volmachtgever. De rechter vond dat de bejaarde dame niet wilsbekwaam was om te kunnen bepalen welk tarief de verdachte mocht hanteren en ook kon zij het aantal uren zorg niet bepalen. De rechter vond bovendien dat de verdachte, gezien zijn achtergrond, op de hoogte kon zijn van de strekking van de volmacht, ook al was deze onbeperkt. Er was door hem onbehoorlijk gehandeld door dergelijke hoge bedragen aan zichzelf te laten toekomen. Hij handelde in strijd met de wet en moest de gevangenis in.
Dit bedoel ik nou met 200% vertrouwen. Ik beveel daarbij vaak ook de opname in het levenstestament van een toezichthouder of toestemming van anderen aan bij het nemen van ingrijpende besluiten.
Het levenstestament is een hele mooie akte, met vele te bespreken facetten. Het bovenstaande is er één van.
Meer weten, bel ons gerust voor een vrijblijvende afspraak. Je bent ook bijzonder welkom op onze GRATIS INLOOPDAGEN OP 10 EN 11 APRIL AANSTAANDE. Tel.nr. 0515-435600
UIT DE NOTARISPRAKTIJK. Deze rubriek wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris-mediator te Sneek. (Sneeker Nieuwsblad c.s. april 2019)
