In Nederland wordt de vraag naar een "levenstestament" steeds groter. Wekelijks bespreek ik deze akte met diverse cliënten, vooral met ouderen. Maar ook met kinderen die zich zorgen maken over hun ouders. Eigenlijk is "levenstestament" maar een vreemd woord voor een akte die ik aanduid als een uit de kluiten gewassen algemene volmacht. Een testament is te bestempelen als uw uiterste wil voor als u er niet meer bent. Een levenstestament is uw uiterste wil als u er nog bent, maar het allemaal niet meer weet of zelf kunt regelen en liever heeft dat een ander het voor u regelt.

Wilsverklaring

Wie bepaalt bijvoorbeeld of een bepaalde medische behandeling door moet gaan of dat u opgenomen moet worden in een verzorgingstehuis? Vanzelfsprekend bent en blijft u baas over eigen lijf, maar wie moet dat voor u regelen als u door coma (denk aan wijlen prins Friso) of door een hersenbloeding of dementie dat zelf niet meer kunt? Uw huisarts of behandelend arts? Maar weet deze wel wat u wilt? U kunt via een wilsverklaring op dit gebied een regeling treffen in uw levenstestament.

Twee honderd procent

In het levenstestament regelt u met name wie uw financiële zaken voor u behartigen moet, maar ook uw persoonlijke zaken, zoals genoemde medische zaken. De vertegenwoordiger die u hiervoor aanwijst moet wel iemand zijn die u voor deze zaken - ik zeg het altijd enigszins overdreven - voor 200% vertrouwt. U kunt denken aan uw partner, (één van) de kinderen of een andere vertrouwenspersoon. Iemand die namens u kan communiceren, die u goed kent, regelmatig contact met u heeft en weet hoe u over zaken denkt.

Medische wilsverklaring is evenwel niet altijd wet

In de medische wilsverklaring kunt u naast de wijze van behandelen en door wie (arts, fysiotherapeute, het ziekenhuis te Sneek of te Groningen, e.d.), ook vastleggen of er een behandelverbod moet komen (bijv. een niet-reanimeren wens) of dat u euthanasie wenst bij ondraaglijk lijden zonder zicht op een redelijk menswaardig bestaan en op welke wijze u wenst dat dit geschiedt. Van groot belang is dat u uw wensen ook tijdig met uw huisarts bespreekt, dat hij een kopie van uw wilsverklaring heeft en dat u deze geregeld actualiseert. De arts moet weten wat voor u ondraaglijk lijden is. Dat kan voor ieder anders zijn. Lijden kan bestaan uit lichamelijke klachten zoals pijn, jeuk, misselijkheid, onaanvaardbaar oorsuizen, benauwdheid. Het kan ook om psychisch lijden gaan door bijv. dementie of je onafhankelijkheid verliezen, het niet meer kunnen communiceren, je dierbaren niet meer herkennen, leven als een plantje. Voor meer informatie over dit onderwerp zie ondermeer de brochure die het KNMG uitgeeft (www. knmg.nl: spreek op tijd over uw levenseinde).

Volgens de wet mag een arts een wilsonbekwame patiënt niet behandelen, als deze toen hij nog wilsbekwaam was, schriftelijk heeft verklaard behandeling te weigeren. Alleen bij gegronde redenen hoeft de arts de verklaring niet te volgen bijv. bij twijfel of deze wel echt is. Deze twijfel zal er niet zijn bij een levenstestament opgenomen in een notariële akte! Ook twijfel over de bedoeling van de verklaring kan voor de arts een reden zijn om uw wens niet uit te voeren. De arts heeft voor de behandeling van een patiënt altijd de toestemming van diens wettelijke vertegenwoordiger nodig. Een uitzondering doet zich volgens een KNMG-jurist voor als de weigering van toestemming betekent dat de patiënt een levensreddende behandeling wordt ontnomen. Wel kan de vertegenwoordiger een belangrijke rol spelen bij de uitleg van de verklaring en de reconstructie van de wil van de patiënt. De arts heeft evenwel altijd het laatste woord, zeker bij euthanasie. Een arts is nooit verplicht euthanasie toe te passen.

Daar staat tegenover dat een arts onzorgvuldig handelt als hij de aangewezen vertegenwoordiger niet nauw betrekt bij zijn beslissing. Verder is denkbaar dat artsen liever met één vertegenwoordiger van de patiënt overleggen, dan met de hele familie die er onderling tegenstrijdige visies op na kunnen houden. Mocht een arts niet met een bepaalde handelwijze meegaan, dan kan de vertegenwoordiger altijd een andere arts over de kwestie benaderen.

Moraal van het verhaal: regel uw levenstestament als u het nog allemaal kunt!

Meer weten: bel gerust 0515-435600 of kom vrijblijvend langs voor een gesprek.

Uit de Notarispraktijk (februari 2015). Deze rubriek wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris en familie mediator te Sneek.