Als men, zonder vooraf naar de notaris te zijn geweest, in het stadhuis tegen elkaar zegt: ja, ik wil, dan zeg je in feite ook: ja, ik wil de algehele gemeenschap van goederen. Is dat dan zo raar of zo onverstandig?

Het is maar hoe je het bekijkt. Op zich vind ik de algehele gemeenschap van goederen zo gek nog niet. Het is een eerlijk systeem omdat alles gewoon op gelijke wijze gedeeld wordt en het is vooral eenvoudig: alles gaat gewoon door de helft en je hoeft geen rekening te houden met allerlei ingewikkeldheden bij niet uitgevoerde huwelijksvoorwaarden. Alleen roepen de echtgenoten bij de gemeenschap van goederen geen 'hoera' bij een echtscheiding of een faillissement.

Al jaren is men in Den Haag bezig om deze oude vertrouwde wet te vernieuwen. Zo wilde men de gemeenschap van goederen afschaffen en zouden goederen die men had voor het trouwen gewoon buiten de huwelijksgemeenschap blijven. Daarnaast zouden goederen die krachtens erfrecht en schenking zijn verkregen, voortaan buiten de gemeenschap van goederen moeten komen te vallen.

Uiteindelijk blijft alles min of meer toch bij het oude, zij het dat een paar belangrijke en minder belangrijke nuancering zijn opgenomen in de wet. Ik noem ze puntsgewijs:

- elkaar inlichtingen geven: echtgenoten zijn verplicht elkaar inlichtingen over de stand van hun goederen en schulden te geven. Deze regeling geldt overigens al jaren, maar is nu in de wet opgenomen;

- beleggingsleer, dat is een lastige: als je bijv. een erfenis of schenking van je ouders hebt gekregen van stel € 50.000 en dit geld heb je in het bedrijf van je echtgenoot geïnvesteerd, dan krijg je thans bij een scheiding die € 50.000 weer terug, tenminste als de ouders hebben bepaald dat de erfenis of schenking niet in de algehele gemeenschap van goederen valt. In de nieuwe wet wordt dit anders: is het bedrijf van je echtgenoot in waarde gestegen, dan stijgt die € 50.000 in waarde mee; bij een waardedaling geldt dat jouw € 50.000 ook mee daalt. Deze regeling geldt overigens niet alleen voor echtelieden die in gemeenschap van goederen zijn gehuwd, maar ook voor echtgenoten die op huwelijksvoorwaarden buiten elke gemeenschap van goederen zijn gehuwd. Wij noemen deze nieuwe leer de beleggingsleer. Deze wijze van verrekenen gaat voor heel veel rekenwerk zorgen vrees ik, vooral bij echtscheidingen;

- van wie is wat? als je niet kunt bewijzen of een goed jou in privé toebehoort (bijv. krachtens erfrecht), dan wordt dit goed geacht van beide echtgenoten te zijn; dit klinkt allemaal vrij logisch, maar is nu als wet opgenomen;

- wie is de baas: en dan een vreemde regeling waar men in de praktijk volgens mij niet zo wakker van ligt: als de man bijvoorbeeld een plasma t.v. heeft gekocht van zijn salaris, dan is hij onder het huidige recht de baas (lees: heeft hij het bestuur) over die televisie; straks heeft zijn echtgenote ook het bestuur . Met deze regeling heeft de wetgever gepoogd ook de niet verdienende echtgenoot bestuursbevoegdheid over de goederen van de ander te geven;

- het moment dat je formeel gescheiden bent wijzigt: thans ben je pas gescheiden als de rechterlijke echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Straks ben je al gescheiden als het echtscheidingsverzoek is ingediend bij de rechtbank. Op deze manier wordt voorkomen dat de ene echtgenoot tijdens de echtscheidingsprocedure nog schulden kan maken waarvoor de andere echtgenoot nog zou moeten opdraaien. Ook ten tijde van de echtscheidingsprocedure ontvangen schenkingen en erfenissen vallen dan niet meer in de bijna ontbonden gemeenschap van goederen. Een prima regeling lijkt mij;

- aansprakelijkheid voor schulden die de ander maakt tijdens de echtscheiding: een echtgenoot is na de echtscheiding aansprakelijk voor de gemeenschapsschulden die de andere echtgenoot is aangegaan. Deze schulden kunnen ook op het privévermogen (bijv. op een erfenis of schenking) van de niet schuldmakende echtgenoot worden verhaald. Dit zal onder het nieuwe recht niet meer het geval zijn. Het privévermogen blijft beschermd;

- voor het maken of wijzigen van huwelijksvoorwaarden hoef je niet meer naar de rechter: volgend jaar hoeft u geen toestemming meer van de rechtbank om tijdens het huwelijk huwelijksvoorwaarden te maken (bijv. wegens het beginnen van een bedrijf) of om huwelijksvoorwaarden op te heffen of te wijzigen (bijv. omdat dit fiscaal gunstiger zou kunnen uitpakken voor wat de erfbelasting betreft);

- koude kant uitsluiten, testament maken! Wel moet u nog steeds in uw testament bepalen dat de erfenis die uw kind van u krijgt buiten diens algehele gemeenschap van goederen zal vallen (de zogenaamde uitsluiting van de koude kant). Voor schenkingen moet u dit ook bij de schenking bepalen.

Nu is het wachten op de inwerkingtreding van deze wet per 1 januari 2012.

Uit de notarispraktijk okt.2011 Sneeker Nieuwsblad